Από το πρωί της ερχόμενης Κυριακής, 29 Μαρτίου 2015, εφαρμόζεται και στη χώρα μας το μέτρο της θερινής ώρας.
Αυτό σημαίνει ότι θα χάσουμε μια ώρα ύπνο αλλά τουλάχιστον θα μεγαλώσει η μέρα!
Στις 03:00, οι δείκτες των ρολογιών πρέπει να μετακινηθούν μία ώρα
μπροστά, δηλ. στις 04:00. Η επαναφορά της ώρας στην κανονική, θα γίνει
την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου (25/10/2015).
Στην Ελλάδα, αλλά και σε όλη την Ε.Ε. φέρνουμε τον δείκτη μια ώρα
πίσω τον Οκτώβριο και μια ώρα μπροστά τον Μάρτιο, στην τελευταία Κυριακή
των δύο αυτών μηνών.
Η πρακτική αυτή ξεκίνησε για τη χώρα μας, όπως και για την υπόλοιπη
Ευρώπη, το 1975. Το 1784, ο Βενιαμίν Φραγκλίνος σε άρθρο του σε γαλλική
εφημερίδα πρότεινε οι άνθρωποι να ξυπνούν μία ώρα νωρίτερα. Οι έρευνες
που έγιναν κυρίως στις Η.Π.Α επιβεβαίωσαν τη θεωρία του Φραγκλίνου και
έδειξαν ότι έτσι εξοικονομείται μεγάλο ποσοστό ενέργειας.
Πόστερ της εποχής που διαφημίζει την καθιέρωση θερινής ώρας. Πόστερ
της εποχής που διαφημίζει την καθιέρωση θερινής ώρας Χρειάστηκε να
περάσουν περισσότερα από 100 χρόνια για να εφαρμοστεί η πρόταση του
Φραγκλίνου. Το 1905, ο Γουίλιαμ Γίλετ εγκαινίασε τον όρο θερινή ώρα,
γνωστή και ως Daylight Saving Time και πρότεινε για 6 μήνες, από τον
Απρίλιο έως και τον Σεπτέμβριο, οι άνθρωποι να ρυθμίζουν το ρολόι τους
20 λεπτά αργότερα.
Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος
Η πρώτη φορά που το ρολόι πήγε 60 λεπτά μπροστά κατά τη διάρκεια
του καλοκαιριού, ήταν στη Γερμανία το 1916, όταν μαινόταν ο Α΄
Παγκόσμιος Πόλεμος. Ο λόγος ήταν για να εξοικονομήσουν περισσότερη
ενέργεια και να εκμεταλλευτούν το φως του ήλιου. Έτσι, το ανθρώπινο
δυναμικό απέδιδε καλύτερα και κατά τη διάρκεια της ημέρας παρήγαγαν
μεγαλύτερη ποσότητα πολεμικού εξοπλισμού, χωρίς να χρησιμοποιούν
ηλεκτρικό ρεύμα. Αμέσως μετά, ο πρωθυπουργός της Αγγλίας Ουίνστον
Τσώρτσιλ καθιέρωσε τη θερινή ώρα στη Μ. Βρετανία. Σε περίοδο πολέμου οι
χώρες ήταν πολύ ανταγωνιστικές κι έτσι με κάθε τρόπο προσπαθούσαν να
εξοικονομήσουν ενέργεια.
Στο παιχνίδι λίγο αργότερα μπήκαν και οι Η.Π.Α, οι οποίες
ακολούθησαν το παράδειγμα των ευρωπαϊκών χωρών. Μετά το τέλος του Α’
Παγκοσμίου Πολέμου όμως, το Κογκρέσο απέσυρε την καθιέρωση θερινής ώρας,
καθώς δυσαρεστούσε πολύ κόσμο. Οι αγρότες χρειάζονταν το φως του ήλιου
από νωρίς το πρωί για να κάνουν τις αγροτικές τους εργασίες.
Με την αλλαγή της ώρας το καλοκαίρι, εξαιτίας της ζέστης υπήρχε
κίνδυνος να καεί η σοδειά τους. Επιπλέον, στις φάρμες τα ζώα
αποδιοργανώνονταν από την αλλαγή της ώρας κάθε έξι μήνες, με αποτέλεσμα
να συμπεριφέρονται τρελά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι κάποιες φάρμες
στη Ρωσία όπου οι αγρότες δεν μπορούσαν το καλοκαίρι να αρμέξουν τις
επιθετικές αγελάδες τους.
Βέβαια, η καθιέρωση της θερινής ώρας δεν ενθουσίασε το ίδιο όλους
τους ανθρώπους. Όσοι έβαζαν το ξυπνητήρι τους νωρίς το πρωί, έχαναν μία
ώρα ήλιου και αναγκάζονταν να πάνε στην δουλειά υπό το φως των
ηλεκτρικών λαμπτήρων. Πολλές φορές μπορούσε να δημιουργηθεί σύγχυση,
όταν οι άνθρωποι προσπαθούσαν να ορίσουν την ώρα για κάποιο ραντεβού.
Καμπάνια για να καθιερωθεί η θερινή ώρα στις Η.Π.Α. Καμπάνια για να
καθιερωθεί η θερινή ώρα στις Η.Π.Α.
Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος
Στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Ρούσβελτ καθιέρωσε για όλο τον χρόνο τη
θερινή ώρα, που πήρε την ονομασία «ώρα πολέμου» (War Time). Η μέρα ήταν
μεγαλύτερη και αυτό έκανε τους στρατιώτες πιο αισιόδοξους. Το ίδιο
έκαναν και οι Βρετανοί, οι οποίοι του έδωσαν το όνομα «Double Summer
Time».
Μετά το τέλος του πολέμου, επανήλθε και η χειμερινή ώρα και έκτοτε
είναι γνωστή ως «Peace Time», δηλαδή «ώρα ειρήνης». Τελική καθιέρωση
Στην μεταπολεμική περίοδο οι περισσότερες χώρες συντόνισαν τα ρολόγια
τους σύμφωνα με αυτό που είχε προτείνει ο Γουίλετ.
Στην Ελλάδα καθιερώθηκε το 1975, όπως και στις περισσότερες
ευρωπαϊκές χώρες. Βέβαια, η πρώτη δοκιμή στην Ελλάδα έγινε το 1932, αλλά
στέφθηκε με αποτυχία. Όπως και στις Η.Π.Α, ο αγροτικός πληθυσμός της
Ελλάδας δεν ήταν καθόλου ευχαριστημένος με τις αλλαγές, που προκαλούσε
στην καθημερινότητά του η αλλαγή της ώρας.
Στην Ευρώπη, ύστερα από το νόμο που επέβαλε το Ευρωπαϊκό
Δικαστήριο, η θερινή ώρα εφαρμόζεται από την τελευταία Κυριακή του
Μαρτίου έως την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου, στη 1 π.μ ώρα
Γκρήνουιτς. Αν και πολλές χώρες ήταν αντίθετες, ακολούθησαν τελικά το
νόμο, γιατί υπήρχε πρόβλημα συνεννόησης όταν κάθε χώρα εφάρμοζε τη δική
της ζώνη ώρας….
Επ” ευκαιρία: Εχει απασχολήσει ποτέ κανέναν γιατί «σβήνεται» μια ώρα
από το 24ωρό μας κάθε τελευταία Κυριακή του Μαρτίου ή γιατί κάθε κράτος
στη Γη έχει τη δική του ώρα; Μια σχετική δημοσκόπηση που έγινε πριν από
μερικά χρόνια στις ΗΠΑ έδειξε ότι μόνο ένα άτομο στις… 10.000 (!)
γνώριζε τις απαντήσεις στις παραπάνω ερωτήσεις.
Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά διευκρινίζοντας από την αρχή ότι
το ημερολόγιο που ακολουθούμε δεν είναι και δεν μπορεί να είναι κάτι
το απόλυτο ούτε βασίζεται σε κάποιον θείο νόμο. Αποτελεί απλώς ένα
ανθρώπινο «κατασκεύασμα», ένα σύστημα μέτρησης του χρόνου που
δημιουργήθηκε με βάση τα τακτικώς επαναλαμβανόμενα ουράνια φαινόμενα.
Οσον αφορά όμως την εφαρμογή της «θερινής ώρας» κάθε άνοιξη «το
θέμα δεν είναι επιστημονικό δεν βασίζεται δηλαδή σε κάποιες
αστρονομικές παρατηρήσεις αλλά καθαρά πρακτικό και έχει να κάνει με
την εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας» λέει στο «Βήμα» ο κ. Χ. Βάρβογλης, αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Φυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης και συνεχίζει: «Η
εφαρμογή της θερινής ώρας ουσιαστικά δεν είναι τίποτα περισσότερο από
ένα εφεύρημα των κρατών για να ξεκινούν οι καθημερινές μας
δραστηριότητες νωρίτερα και να εκμεταλλευόμαστε περισσότερες ώρες
ηλιακού φωτός. Αντί λοιπόν να λέμε ότι το καλοκαίρι όλες οι
δουλειές θα αρχίζουν μία ώρα νωρίτερα (για παράδειγμα στις 7 το πρωί)
και να διαμαρτύρεται ο κόσμος, «βαφτίζουμε» το επτά… οκτώ και έτσι κανείς δεν αντιδρά. Τα
τελευταία χρόνια η Ευρωπαϊκή Ενωση αποφάσισε η αλλαγή της ώρας να
εφαρμόζεται ταυτόχρονα σε όλες τις χώρες-μέλη από το τελευταίο
Σαββατοκύριακο του Μαρτίου ως και το τελευταίο Σαββατοκύριακο του
Οκτωβρίου ενώ ως το 1997 επιστρέφαμε στη χειμερινή ώρα στο τέλος
Σεπτεμβρίου».
* Η τοπική ώρα
Κανονικά αν ακολουθούσαμε με απόλυτη ακρίβεια κάθε «βήμα» του βασιλιά
ήλιου, που είναι η κύρια πηγή ενέργειας και ρυθμίζει όλες τις
δραστηριότητες πάνω στη Γη, κάθε τόπος θα έπρεπε να έχει τη δική του
ώρα, έτσι ώστε όταν ο Ηλιος μεσουρανεί στον τόπο αυτόν τα ρολόγια να
δείχνουν 12 το μεσημέρι. Αυτό βέβαια σημαίνει ότι οι διάφοροι τόποι
ακόμη και μέσα στην ίδια χώρα (π.χ. η Κέρκυρα και η Ρόδος) θα είχαν
διαφορετική ώρα. Το γεγονός αυτό οφείλεται αποκλειστικά στην αέναη
περιστροφή του πλανήτη μας γύρω από τον άξονά του, που την
αντιλαμβανόμαστε από την ημερήσια «διαδρομή» του πύρινου άστρου στον
ουρανό μας. Ο καθημερινά επαναλαμβανόμενος κύκλος της Ανατολής-Δύσης –
Ανατολής-Δύσης αποτελεί και την πρώτη και βασική μονάδα μέτρησης του
χρόνου, την 24ωρη ημέρα.
«Επειδή όμως η Γη μας περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της, ο
Ηλιος κατά τη διάρκεια της ημέρας περνάει σε διαφορετικές χρονικές
στιγμές πάνω από διαδοχικά γεωγραφικά μήκη και επομένως μεσουρανεί
διαδοχικά σε διαφορετικές χρονικές στιγμές σε κάθε τόπο» λέει στο «Βήμα» ο κ. Γ. Σειραδάκης, καθηγητής του τμήματος Φυσικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
* Η επίσημη ώρα
Στην πραγματικότητα όμως η «τοπική ώρα» της Θεσσαλονίκης είναι
διαφορετικός από εκείνον της Αθήνας, όπως και μεταξύ της Κέρκυρας και
της Ρόδου. Φανταστείτε όμως τι μπέρδεμα θα προκαλούσε και πόσες
δυσκολίες θα αντιμετωπίζαμε στις συναλλαγές μας και στις καθημερινές
δραστηριότητες αν κάθε πόλη-σημείο στην Ελλάδα ακολουθούσε την τοπική
του ώρα. Για να αντιμετωπιστεί και πρακτικά στις ενδείξεις των ρολογιών
μας αυτό το πρόβλημα, αποφασίστηκε να χωριστεί η Γη σε 24 συνολικά ίσες
ατράκτους (κάθε άτρακτος έχει πλάτος 15 μοίρες) και συμφωνήθηκε ότι όλοι
οι τόποι-χώρες που ανήκουν στην ίδια άτρακτο να έχουν και την ίδια
επίσημη ώρα που θα διαφέρει από την διπλανή της άτρακτο κατά μία ώρα.
Οσο για τις περιπτώσεις εκείνες που μια χώρα εκτείνεται μέσα σε δύο
ατράκτους, συνεχίζει ο κ. Σειραδάκης: «έχει ορισθεί επιπλέον κάθε κράτος να έχει την επίσημη ώρα της ατράκτου που βρίσκεται η πρωτεύουσά του. Αυτό ισχύει και για εμάς, δηλαδή όλη η χώρα ακολουθεί την ώρα της δεύτερης ατράκτου στην οποία βρίσκεται η Αθήνα. Η άτρακτος αυτή απέχει 30 μοίρες (δηλαδή δύο ώρες) από
την άτρακτο που βρίσκεται το Γκρίνουιτς του Λονδίνου και μια ώρα από
την άτρακτο της Κεντρικής Ευρώπης που ανήκουν οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές
χώρες».
Η Κέρκυρα για παράδειγμα ανήκει στην πρώτη άτρακτο, η Ρόδος στο άκρο
της δεύτερης ατράκτου και η Αθήνα βρίσκεται κάπου στη μέση. Αυτό
σημαίνει ότι αν οι κάτοικοι των νησιών αυτών συντόνιζαν τα ρολόγια τους
στην τοπική τους ώρα, όταν στην Αθήνα θα ήταν 12 ακριβώς το μεσημέρι,
στην Κέρκυρα τα ρολόγια θα έδειχναν 12 και 16 πρώτα λεπτά ενώ στη Ρόδο
12.49 το μεσημέρι!
Οι ημερομηνίες που… τρέλαναν τους δείκτες
Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, τα οξυμένα ενεργειακά προβλήματα
που αντιμετώπιζε η Ελλάδα οδήγησαν την πολιτεία στη λήψη έκτακτων μέτρων
για την εξοικονόμηση ενέργειας. Στα πλαίσια αυτών των μέτρων που
αποφασίστηκαν ήταν και η εφαρμογή της «θερινής» ώρας για τη χρονική
περίοδο Μαρτίου-Σεπτεμβρίου (ενώ από το 1997 με απόφαση της Ευρωπαϊκής
Ενωσης η θερινή ώρα ισχύει ως και το τέλος Οκτωβρίου). Σύμφωνα με αυτή
την ιδέα, κάθε άνοιξη προσθέτουμε μία πλασματική ώρα στην κανονική ώρα
της κάθε ατράκτου, την οποία και αφαιρούμε και πάλι το φθινόπωρο. Ετσι
«εκμεταλλευόμαστε» 60 επιπλέον λεπτά της ηλιακής ενέργειας καθημερινά
και «εξοικονομούμε» θεωρητικά τουλάχιστον περίπου 210 ώρες
ηλεκτρικής ενέργειας κατά τη διάρκεια των επτά μηνών «θερινής ώρας». Η
ιδέα αυτή στηρίχθηκε στην «εμπειρία» άλλων κρατών που αντιμετώπισαν το
ίδιο ακριβώς πρόβλημα πολλά χρόνια νωρίτερα από τη χώρα μας.
Συγκεκριμένα:
Η εναλλαγή της ώρας από «χειμερινή» σε «θερινή» και αντίστροφα
εφαρμόστηκε για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια του Α” Παγκοσμίου Πολέμου
στην Αυστραλία, στη Γερμανία, στη Βρετανία και στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αργότερα, κατά τη διάρκεια του Β” Παγκοσμίου Πολέμου, ορισμένες χώρες
κυρίως της Κεντρικής Ευρώπης αλλά και οι Ηνωμένες Πολιτείες
«προχώρησαν» τα ρολόγια τους κατά μία ώρα μπροστά καθ” όλη τη διάρκεια
του έτους (από τις 9 Φεβρουαρίου του 1942 ως τις 30 Σεπτεμβρίου του
1945), ενώ στη Βρετανία δύο ώρες μπροστά κατά τους θερινούς μήνες και
μία ώρα τους χειμερινούς μήνες. Οι αλλαγές αυτές στους λεπτοδείκτες δεν
ήταν ποτέ σταθερές ή συγκεκριμένες για κάθε χώρα, αλλά αναπροσαρμόζονταν
ανάλογα για όσο καιρό υπήρχε πρόβλημα.
Η εφαρμογή της θερινής ώρας με τη μορφή που γνωρίζουμε σήμερα μια
ώρα μπροστά από τη χειμερινή καθιερώθηκε το 1966 στις ΗΠΑ. Ξεκίνησε να
ισχύει σε λίγες πολιτείες αρχικά και από το 1986 κατοχυρώθηκε με νόμο
σε ολόκληρη τη χώρα. Ακολούθησαν ανάλογες ρυθμίσεις και για τις χώρες
της Ευρώπης.
Τέλος αξίζει να θυμίσουμε ότι στις αρχές του 1997, όταν αποφασίστηκε η
«θερινή» να παραταθεί ως και το τέλος Οκτωβρίου, είχε ανακοινωθεί ότι
υπήρχε πιθανότητα να καθιερωθεί στη χώρα μας η ώρα που αντιστοιχεί στην
ωριαία άτρακτο της Κεντρικής Ευρώπης, για τη διευκόλυνση των συναλλαγών
μας με την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Η ανακοίνωση αυτή προκάλεσε πλήθος αντιδράσεων, καθώς με αυτή την
αλλαγή στην Ελλάδα τον χειμώνα θα νύχτωνε στις 4.30 αντί για 5.30 με
το σημερινό καθεστώς και το καλοκαίρι θα «σουρούπωνε» από τις 8.00
μ.μ. αντί για τις 9 μ.μ.
Από τις 03.00 στις 04.00
Μία ώρα μπροστά θα γυρίσουμε τους δείκτες των ρολογιών μας τα
ξημερώματα της Κυριακής, καλωσορίζοντας και ουσιαστικά πλέον την άνοιξη.
Ετσι στις 03.00 οι δείκτες των ρολογιών θα πρέπει να δείχνουν 04.00,
σύμφωνα με τη σχετική κοινοτική οδηγία, ενώ θα επανέλθουμε στη χειμερινή
ώρα στο τέλος του ερχόμενου Οκτωβρίου. Υπενθυμίζεται ότι ο βασικός
λόγος για την αλλαγή της ώρας κάθε χρόνο είναι η εξοικονόμηση ενέργειας.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου