Το τελευταίο Σάββατο της Αποκριάς στην καρδιά της Στερεάς Ελλάδας,
πλημμυρίζει με τη μυρωδιά από την επεξεργασία του δέρματος που αντέχει
ακόμα και φέρνει στο νου αλλοτινές ιστορίες και μύθους απ’ αυτούς που
όταν τους ακούς νιώθεις μεγάλα συναίσθημα. Το στοιχείο της Χάρμαινας
«ξυπνάει» και δίνει ραντεβού με το κοινό στις 12 Μαρτίου.
Στην Άμφισσα συναντήσαμε μια πολύ γοητευτική συνοικία, την Χάρμαινα. Τα
ατμοσφαιρικά σοκάκια της, τα ερειπωμένα παλιά εργαστήρια- βυρσοδεψία, η
πηγή στην κεντρική πλατεία της και το γραφικό Τουλασίδι όπου πλένονταν
τα δέρματα εκείνες τις ένδοξες εποχές των ταμπάκιδων συνθέτουν μια
μοναδική γειτονιά, σπουδαίας ιστορικής και αρχιτεκτονικής αξίας. Εξάλλου
σε αυτό εδώ το κομμάτι γης, αναπτύχτηκε η τέχνη της βυρσοδεψίας. Σε
λίγες ημέρες αναβιώνει ξανά το έθιμο το «Στοιχειό της Χάρμαινας», που
σύμφωνα με το μύθο αποτελούσε τον προστάτη των Ταμπάκηδων. Στις 12
Μαρτίου το στοιχείο… θα κάνει ξανά την εμφάνιση του στα σκαλιά του Άι
-Νικόλα, θα κατέβει προς την πλατεία μαζί με τα παρατρεχάμενα ξωτικά και
ένα ατέλειωτο πλήθος δερματοφόρων και κουδουνοφόρων για να συναντηθεί
με τα άλλα δύο ξωτικά της Τέχολης και του Γκιριζιού σε μία πάλη μέχρι
εσχάτων. Η ιστορία του, πέρασε από γενιές σε γενιές και αναβιώνει κάθε
χρόνο τις Απόκριες. Στα σοκάκια της Χάρμαινας περιφέρονται πλάσματα
αλλόκοτα και υπερφυσικά όπως ξωτικά, νεράιδες, ντεβέτσκες, ξυλένιοι,
αχυρένιοι.
Για την ιστορία
Στην Άμφισσα η τέχνη της βυρσοδεψίας υπήρχε πολύ πριν το 1600. Τα
παραγόμενα χρωματιστά δέρματα ήταν περιζήτητα σε όλη την Ελλάδα αλλά και
στο εξωτερικό. Η κατεργασία τους γινόταν με άφθονο νερό από την πηγή
της Χάρμαινας, το οποίο είχε την εξαιρετική ιδιότητα να τους προσδίδει
το χαρακτηριστικό ανεξίτηλο κίτρινο χρώμα τους. Η μεγάλη ακμή των
ταμπάκικων της Χάρμαινας διατηρήθηκε μέχρι και το μεσοπόλεμο, ενώ μετά
το β’ παγκόσμιο πόλεμο η συνοικία των βυρσοδεψών παρήκμασε εξαιτίας της
δυναμικής εισόδου των πλαστικών υλικών που αντικατέστησαν το δέρμα στις
περισσότερες από τις εφαρμογές του. Σήμερα έχουν απομείνει μόνο δύο
εργαστήρια, τα οποία αντιστέκονται στο χρόνο παράγοντας εξαιρετικής
ποιότητας δέρμα. Από το 1989 σαράντα δύο κτήρια της Χάρμαινας έχουν
χαρακτηριστεί διατηρητέα. Εξ αυτών τέσσερα ανήκουν στο Δήμος Δελφών, ενώ
τα υπόλοιπα ανήκουν σε ιδιώτες και κυρίως σε παλιούς βυρσοδέψες.
Ο μύθος
Μια φορά κι έναν καιρό- λένε εδώ οι κάτοικοι της Χάρμαινας- ήταν ο
Κωνσταντής, ένα όμορφο παλικάρι που δούλευε στο Βυρσοδεψείο του θείου
του και αγαπούσε τη Λενιώ. Μαζί έκαναν όνειρα για τη ζωή και το μέλλον
τους. Μια μέρα ο Κωνσταντής είχε να παραδώσει εμπορεύματα και ν’
αγοράσει εργαλεία, απαραίτητα για την δουλειά του κι έφυγε από την πόλη.
Περιόδευε για βδομάδες, οι παραγγελίες των δερμάτων ολοένα αυξανόταν
και μετά από κάμποσο καιρό γύρισε στην Άμφισσα για να ζητήσει την Λενιώ
σε γάμο. Εκείνη την ώρα έμαθε τα κακά μαντάτα, πως ένας κεραυνός σκότωσε
τη Λενιώ εκεί στη Χάρμαινα που πήγε με τη στάμνα της για δροσερό νερό. Ο
Κωνσταντής δεν άντεξε τον άδικο χαμό της. Κι έτσι πέθανε. Ήταν σίγουρος
πως η ψυχή του θα ενωνόταν με της Λενιώς. Από τότε, ο Κωνσταντής
στοίχειωσε στην Πηγή της Χάρμαινας, μοιρολογώντας για τα νιάτα που δεν
έζησε και την αγάπη που έχασε. Από τότε το στοιχείο… ακολουθούσε πάντα
την ίδια διαδρομή. Περνούσε από το σπίτι της Λενιώς, από το πατρικό του
Κωνσταντή και από τα σπίτια των φίλων του.
Με αφορμή τον μοναδικό εορτασμό του στοιχειού στην Χάρμαινα αξίζει να
γνωρίσετε την όμορφη έδρα του Δήμου Δελφών, την Άμφισσα. ‘Όταν
σουρουπώνει μάλιστα τα χρώματα του φωτός ταιριάζουν με το μυστήριο της
περιοχής. Απολαύστε το Κάστρο των Σαλώνων. Επισκεφτείτε το περίφημο
«Γυαλί Καφενέ» που όταν περάσετε το κατώφλι της εισόδους του θα νιώσετε
πως σειόταν από τα γέλια η αίθουσα όταν ανέβαιναν στη σκηνή του ο
Αυλωνίτης, ο Φωτόπουλος και ο Μακρής. Είναι το μέρος που γυρίστηκαν
σκηνές από τον «Θίασο» του Αγγελόπουλου. Απολαύστε τις εξαιρετικές
γεύσεις στα ταβερνεία της πόλης που δεσπόζει του απέραντου Ελαιώνα της
και ανακαλύψτε τις γραφικές γωνιές της και τα μοναδικά αρχιτεκτονικά
σύνολα που μαρτυρούν την ιστορία της περιοχής.
Πως θα πάμε
Για την Άμφισσα ακολουθείτε την εθνική οδό Αθηνών - Λαμίας και
ακολουθείτε τις πινακίδες κυκλοφορίας προς Δελφούς και μετά προς
Άμφισσα. Η Αθήνα απέχει περίπου 209χλμ από την Άμφισσα.
Τιπς
Από το χρόνο σας αξίζει να επισκεφτείτε τη Δεσφίνα, με σημαντική
ιστορική προσφορά στον αγώνα της Επανάστασης (γενέτειρα του ήρωα
επισκόπου Σαλώνων Ησαΐα), το λιμάνι Ιτέα και φυσικά το πανέμορφο
Γαλαξίδι, την πατρίδα των καραβοκύρηδων των ιστιοφόρων του 19ου αιώνα.
Ξεχωριστή θέση στις εκδρομές σας έχουν οι Δελφοί, το λίκνο του αρχαίου κόσμου.
Για ποτό στην Χάρμαινα επιλέξτε το «Bar Shadow», το μοναδικό μπαρ της γειτονιάς.
Διαμονή
Ξενώνας Ωμόπλινθος, Σοφοκλέους 4 Χάρμαινα (www.oplinthos.gr)
«Hotel Amfissaeum» Ιωάννου Γιδογιάννου 18, Άμφισσα (www.amfissahotel.gr)
Για φαγητό
«Cafe Bar», Χαρμαινα. Για σνακ και τσίπουρο με ωραίους μεζέδες
«Φαρόπουλος», Ανδρούτσου και Παπαχρήστου. Για σπιτικά πιάτα, όπως
κεφτεδάκια με πατάτες τηγανητές, ομελέτες, γαρδούμπα στην κατσαρόλα, τας
κεμπάπ και μπακαλιάρο σκορδαλιά.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου